اصطلاح ناباروری زمانی به کار برده میشود که تمامی تلاش ها برای باردار شدن به سرانجام نمیرسد. ما در این مقاله تمامی علائم و علل ناباروری زنان را مورد بررسی قرار دادهایم.
حدود یک سوم ناباروری ناشی از عوامل زنانه و حدود یک سوم موارد دیگر ناشی از هر دو عامل زنانه و مردانه است. در بقیه موارد علت ناباروری یا ناشناخته است یا ترکیبی از مشکلات مردانه و زنانه.
تشخیص علل ناباروری زنان می تواند دشوار باشد. با توجه به علت ناباروری درمان های زیادی وجود دارد که افراد بتوانند بچه دار شوند. بسیاری از زوجهای نابارور بدون اینکه هیچ درمانی انجام دهند، بچه دار میشوند. برای دانستن تمامی علائم و علل ناباروری زنان تا پایان مقاله همراه ما باشید.
علائم ناباروری زنان
علامت اصلی ناباروری، ناتوانی در باردار شدن است. چرخه قاعدگی خیلی طولانی (35 روز یا بیشتر)، خیلی کوتاه (کمتر از 21 روز)، نامنظم یا قطع آن می تواند به این معنی باشد که شما تخمک گذاری نمی کنید. حتی در برخی موارد ممکن است هیچ علامت یا نشانه دیگری برایتان وجود نداشته باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
بستگی به سن شما دارد که چه زمانی به پزشک مراجعه کنید:
معمولا توصیه اکثر پزشکان برای افراد تا سن 35 سالگی این است که حداقل یک سال قبل از انجام آزمایش یا درمان، اقدام به بارداری کنند و اگر جواب نداد درمان را انجام دهند.
اگر بین 35 تا 40 سال دارید، پس از شش ماه تلاش، نگرانی های خود را به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر بیش از 40 سال سن دارید، ممکن است پزشک آزمایش یا درمان را فورا به شما پیشنهاد دهد.
همچنین اگر شما یا همسرتان مشکلات باروری را دارید، یا اگر سابقه پریودهای نامنظم یا دردناک، بیماری التهابی لگن، سقطهای مکرر، درمان سرطان یا اندومتریوز دارید، ممکن است پزشکتان بخواهد بلافاصله آزمایش یا درمان را شروع کند.
علل ناباروری زنان
برای اینکه بارداری اتفاق بیفتد، هر مرحله از فرآیند تولید مثل انسان باید به درستی انجام شود. مراحل این فرآیند عبارتاند از:
- یکی از دو تخمدان یک تخمک بالغ آزاد می کند.
- لوله فالوپ تخمک آزاد شده را میگیرد.
- اسپرم از دهانه رحم به سمت بالا، از طریق رحم و به لوله فالوپ شنا می کند تا برای لقاح به تخمک برسد.
- تخمک بارور شده به سمت رحم از طریق لوله فالوپ حرکت می کند.
- تخمک بارور شده به داخل رحم می چسبد (لانه می شود) و رشد می کند.
در زنان، عوامل متعددی می توانند در هر مرحله ای این روند را مختل کنند. ناباروری زنان در اثر یک یا چند عامل زیر ایجاد می شود.
اختلالات تخمک گذاری
تخمک گذاری به ندرت یا اصلاً علت اکثر موارد ناباروری است. برخی مشکلات در می تواند باعث اختلال درتخمک گذاری شود مانند مشکلات مربوط به تنظیم هورمون های تولید مثل توسط هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز یا مشکلاتی در تخمدان.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
PCOS باعث عدم تعادل هورمونی می شود که بر تخمک گذاری تأثیر می گذارد. PCOS با مقاومت به انسولین و چاقی، رشد غیر طبیعی مو در صورت یا بدن و آکنه همراه است. میتوان گفت که این مورد شایع ترین علت ناباروری در زنان است.
اختلال عملکرد هیپوتالاموس
در هر ماه دو هورمون تولید شده توسط غده هیپوفیز، مسئول تحریک تخمک گذاری میباشند: هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH). استرس بیش از حد فیزیکی یا عاطفی، وزن بسیار بالا یا بسیار کم بدن، یا افزایش یا کاهش قابل توجه وزن اخیر می تواند تولید این هورمون ها را مختل کرده و بر تخمک گذاری تأثیر بگذارد. پریودهای نامنظم یا قطع آن شایع ترین علائم این اختلال هستند.
نارسایی اولیه تخمدان
نارسایی زودرس تخمدان نیز نامیده می شود، این معمولاً به دلیل پاسخ خود ایمنی یا از دست دادن زودهنگام تخمک از تخمدان شما، احتمالاً در نتیجه ژنتیک یا شیمی درمانی ایجاد می شود. در این شرایط تخمدان شما دیگر تخمک تولید نمی کند و همچنین تولید استروژن را در زنانی که زیر 40 سال سن دارند، کاهش می دهد.
پرولاکتین بیش از حد
غده هیپوفیز می تواند باعث شود بیش از حد پرولاکتین (هیپرپرولاکتینمی) تولید شود که این امر باعث کاهش تولید استروژن خواهد شد و در نتیجه می تواند باعث ناباروری شود. این همچنین می تواند ناشی از داروهایی باشد که برای بیماری دیگری مصرف می کنید.
بیشتر بخوانید: عوامل موثر بر ناباروری
آسیب دیدگی لوله های فالوپ (ناباروری لوله ها):
لوله های فالوپ آسیب دیده یا مسدود شده مانع از رسیدن اسپرم به تخمک می شود و یا مانع از عبور تخم بارور شده به داخل رحم می شود. از علل آسیب یا انسداد لوله فالوپ می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری التهابی لگن، عفونت رحم و لوله های فالوپ به دلیل کلامیدیا، سوزاک یا سایر عفونت های مقاربتی
- جراحی قبلی در شکم یا لگن، از جمله جراحی برای حاملگی خارج از رحم، که در آن یک تخمک بارور شده در جایی غیر از رحم، معمولاً در لوله فالوپ، کاشته میشود و رشد میکند.
اندومتریوز
آندومتریوز زمانی اتفاق می افتد که بافتی که به طور معمول در رحم رشد می کند، کاشته می شود و در مکان های دیگر رشد می کند. این رشد بافت اضافی و برداشتن آن از طریق جراحی، میتواند باعث ایجاد زخم شود که میتواند لولههای فالوپ را مسدود کند و از ترکیب تخمک و اسپرم جلوگیری کند.
آندومتریوز همچنین می تواند باعث مختل شدن لانه گزینی تخمک بارور شده شود. همچنین به نظر می رسد که این وضعیت به روش های کمتر مستقیمی بر باروری تأثیر می گذارد، مانند آسیب به اسپرم یا تخمک.
علل های مربوط به رحم یا دهانه رحم
چندین علت رحمی یا دهانه رحم می تواند در کاشت تخمک اختلال ایجاد کند یا خطر سقط جنین را افزایش دهد:
از مشکلات رحمی میتوان به موارد شایع آن مانند پولیپ ها یا تومورهای خوش خیم (فیبروم یا میوم) اشاره کرد. برخی از این مشکلات می توانند باعث مسدود شدن لوله های فالوپ شوند یا در لانه گزینی تخمک اختلال ایجاد کنند و بر روی باروری تأثیر بگذارند. با این حال، بسیاری از زنانی که دارای فیبروم یا پولیپ هستند باردار می شوند.
مشکلات مربوط به رحم که از بدو تولد وجود دارد، مانند شکل غیرمعمول رحم، می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در باردار شدن یا باقی ماندن آن شود.
تنگی دهانه رحم، باریک شدن دهانه رحم، می تواند ناشی از یک ناهنجاری ارثی یا آسیب به دهانه رحم باشد.
گاهی اوقات شرایطی ایجاد میشود که باعث میشود دهانه رحم نتواند بهترین نوع مخاط را تولید کند تا به اسپرم اجازه دهد از طریق دهانه رحم به داخل رحم حرکت کند.
ناباروری بدون دلیل
در برخی موارد، علت ناباروری هرگز پیدا نمیشود. ترکیبی از چندین عامل جزئی در هر دو طرف می تواند باعث مشکلات باروری غیر قابل توضیح شود. اگرچه دریافت پاسخ مشخص ناامید کننده است، اما این مشکل می تواند با گذشت زمان خود را اصلاح کند. اما شما هرگز نباید درمان ناباروری خود را به تعویق بیاندازید.
دکتر اکرم مهدیزاده شاهی متخصص زنان، زایمان و نازایی و فلوشیپ IVF و نازایی
پزشکی عمومی – سال ۱۳۷۵ – دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
متخصص زنان، زایمان و نازایی – سال ۱۳۸۰ – دانشگاه علوم پزشکی تهران
کسب رتبه ممتاز فلوشیپ IVF و نازایی – سال ۱۳۹۰ – دانشگاه صارم تهران
۰ دیدگاه