در درمان ناباروری افراد گزینه‌های مختلفی وجود دارد که بر حسب نیاز فرد و نوع مشکل می تواند یکی از آنها را برگزیند. قبل از انتخاب این روش‌ها ابتدا باید بدانید که هر کدام چه کاربرد و چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند.
IUI چیست؟
لقاح مصنوعی یا آی یو آی Intrauterine Insemination یک فرآیند ساده است که در مطب رخ میدهد. متخصص اسپرم‌هایی که از قبل در آزمایشگاه خارج کرده را در حفره رحمی وارد میکند. قبل از لقاح مصنوعی، اسپرم‌ها در آزمایشگاه از مایع منی جدا میشوند. لقاح مصنوعی میتواند در کنار سایر درمان‌های ناباروری یا در حین تخمک‌گزاری طبیعی زنان انجام شود. برای تعیین زمان دقیق تخمک‌گزاری از کیتهای تشخیصی میتوان استفاده کرد. به منظور افزایش احتمال باروری اسپرم در ناحیه بالاتری در رحم قرار داده میشود تا مسافت کمتری را در لوله‌های فالوپ طی کند. این عمل، شانس اسپرم‌هایی را که میتوانند با سلول تخم لقاح کنند را افزایش میدهد.
IVFچیست؟
لقاح خارج رحمی یا آی وی اف (In Vitro Fertilization) یکی از شیوه‌های درمان ناباروری میباشد که در آن اسپرم مرد و تخمک زن خارج از رحم زن ترکیب میشوند. بعد از عمل لقاح، رویان ایجاد شده به دقت مدیریت میشود تا زمان مناسب انتقال به رحم فرا برسد.
بزرگترین تفاوت آی وی اف و آی یو آی چیست؟
مهمترین تفاوت بین لقاح مصنوعی و لقاح خارج رحمی این است که در لقاح مصنوعی ترکیب سلولهای تخمک و اسپرم در داخل بدن زن اتفاق می‌افتد. به این صورت که اسپرم مستقیما به داخل رحم زن تزریق میشود پس اگر باروری به خوبی رخ دهد لانه‌گزینی رویان در رحم به خودی خود اتفاق می‌افتد. در لقاح خارج‌رحمی، باروری در خارج بدن و رحم زن و در آزمایشگاه رخ میدهد. چندین تخمک و اسپرم با هم ترکیب میشوند و پس از باروری و طی مراحلی، یک یا دو مورد از تخمک‌های بارورشده به رحم زن انتقال داده میشوند. اگر همه چیز به خوبی سپری شود، رویان در لایه‌ی رحم جای میگیرد و دوره بارداری و زایمان طبیعی طی خواهد شد.
آی وی اف در مقایسه با آی یو آی نرخ موفقیت بالاتری دارد. با این حال، لقاح مصنوعی به شکل قابل ملاحظه‌ای هزینه‌های کمتری داشته و طبیعی‌تر است. به طور معمول توسط متخصصین ناباروری پیشنهاد می شود که قبل از IVF سه دوره IUI انجام شود. طبق تحقیقات انجام شده نرخ موفقیت لقاح خارج رحمی ۳۰ درصد میباشد اما در صورتی که زن زیر ۳۵ سال باشد، میزان موفقیت آن بیشتر نیز میشود. هزینه آی وی اف به دلیل درصد موفقیت بالای آن بیشتر از هزینه آی یو آی است.
IUI و IVFچه شباهتی دارند؟
هر دو فرایند لقاح خارج رحمی و لقاح مصنوعی در چند مورد محدود با یکدیگر اشتراک دارند. برای مثال در هر دو مورد رژیمی از داروهای باروری، قبل از شروع به مادر داده میشود تا شانس باروری و تخمک‌گذاری افزایش پیدا کند. همچنین هر دو فرآیند شامل جداسازی با کیفیت‌ترین اسپرم‌ها برای بارورسازی سلول تخمک را شامل میشوند.
چه چیزی افراد را کاندید انجام آی یو آی و آی وی اف میکند؟
همانطور که ذکر شد لقاح مصنوعی یا IUI یکی از رایج‌ترین درمان‌های ناباروری است و اولین درمانی است که افراد اقدام به امتحان آن میکنند. بر همین اساس لقاح مصنوعی به رحم و لوله فالوپ سالم، سلول تخمک بارور و ۵ تا ۱۰ اسپرم قادر به حرکت نیاز دارد. در صورت وجود مشکل در هر یک از موارد ذکر شده لقاح خارج رحمی گزینه بعدی خواهد بود. لقاح خارج رحمی(IVF) در صورت وجود مشکلی در تخمدانها، مشکلات لوله‌های رحم، اندومتریوز، مشکلات وابسته به سن، تعداد کم اسپرم ها یا کم بودن جنبش و حرکت آنها گزینه مورد نظر خواهد بود.
مقایسه کلی IUI و IVF
- در لقاح مصنوعی(IUI) مادر باید یک یا دو سلول تخم تولید کند و اسپرم‌ها به داخل رحم تزریق میشوند. با وجودی که روند لقاح را برای سلول تخم و اسپرم ساده‌تر میکند اما همچنان باروری باید به شکل طبیعی خود رخ دهد.
- در IVF به مادر حجم بیشتری از داروهای باروری داده میشود تا تعداد سلول تخم بیشتری تولید شود. به طور ایده‌آل حدود ۱۵ تخمک بارور باید ایجاد شود و تخمک‌ها از رحم خارج شده و به آزمایشگاه منتقل میشوند. در آزمایشگاه پس از گذشت چند روز، سلول تخم ایجاد شده به رحم منتقل میشود.
- از نظر مراحل درمانی در آی یو آی مادر میتواند بدون دارو یا با داروهای محدودی چرخه تخمک‌گذاری را طی کند و در حدود روز ۱۴ از چرخه قاعدگی تزریق اسپرم‌ها به درون رحم رخ میدهد. این عمل شانس لقاح اسپرم‌ها با تخمک را در حین خروج از لوله فالوپ افزایش میدهد زیرا اسپرم‌ها فاصله‌ی کمتری را باید طی کنند.
- بر خلاف آن در آی وی اف به طور معمول داروهایی در حدود ۱۰ روز مصرف میشود تا تعداد زیادی سلول تخمک آزاد شود و پس از تولید تعداد مشخصی تخمک آنها را از رحم زن خارج میکنند. پس از رشد تخم تا مرحله رویان به رحم زن منتقل میشود.
- در IUI به دو شکل به حذف ناباروری کمک میشود. اولین حالت این است که با دارو به شکل‌گیری تخمک بالغ کمک میکنند و در نتیجه کیفیت سلولهای تخمک بالاتر میرود. همچنین در IUI اسپرم‌ها به هدف خود که سلول تخمک است بسیار نزدیکترند و در نتیجه تعداد اسپرم‌هایی که به لوله فالوپ می‌رسند هزار برابر است.
- در IVF به شکل‌های مختلفی به زوج کمک میشود برای مثال لوله فالوپ از جریان بارداری کنار گذاشته میشود و تخمک‌ها مستقیما از تخمدانها خارج میشوند.
- با تکنولوژی‌های پیشرفته اسپرم مستقیما با سلول تخمک لقاح داده میشود و عملا فقط به یک اسپرم سالم برای لقاح نیاز است
- داروهای مختلفی به فرد داده میشود تا سطح پذیرش رحم فرد از حد عادی فراتر برود
- علاوه بر این آزمایش‌های مختلفی مثل تست ژنتیک روی سلول تخم انجام میشود تا از مشکلات تولد و بارداری جلوگیری شود
- علاوه بر این در IVF به علت مصرف داروهای افزایش باروری، سلولهای تخمک با تعداد بالا و باکیفیت بالاتر، توسط تخمدانها ایجاد میشوند.
- از نظر امنیت و بی خطر بودن این دو فرآیند، هر دو فرآیند با حداقل خطرات همراه هستند اما IVF نیاز به عمل جراحی و بیهوشی کامل دارد اما در IUI چنین نیست.
- از نظر زمان و درصد موفقیت بارداری با توجه به آمارها در IVF زمان بارداری کوتاه‌تر و در افراد زیر ۳۵سال شانس بارداری حدود ۵۰ درصد میباشد، اما در IUI به طور معمول شانس بارداری بین ۵ تا ۲۰ درصد در هر اقدام است. معمولا زوج ها پس از ۳ تا ۴ بار انجام IUI در این فرآیند با موفقیت روبرو می شوند.
منابع:
- nyfertality.com/iui-vs-ivf/
- aspirefertility.com/blog/
- carolinasfertilityinstitute.com/whats-difference-iui-ivf/
دکتر اکرم مهدی‌زاده شاهی متخصص زنان، زایمان و نازایی و فلوشیپ IVF و نازایی
پزشکی عمومی – سال ۱۳۷۵ – دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
متخصص زنان، زایمان و نازایی – سال ۱۳۸۰ – دانشگاه علوم پزشکی تهران
کسب رتبه ممتاز فلوشیپ IVF و نازایی – سال ۱۳۹۰ – دانشگاه صارم تهران
۰ دیدگاه